Anders Breivik, de ergste terroristische aanslag in Noorwegen

Anders Behring Breivik is een Noorse terrorist, geboren op 13 februari 1979. Zijn misdaden vonden plaats op 22 juli 2011, toen hij een bomaanslag pleegde in Oslo, waarbij 8 mensen omkwamen. Kort daarna viel hij een vredig zomerkamp voor jongeren aan, gelegen op het eiland Utøya, en gebruikte vuurwapens om 69 mensen te doden en honderden anderen te verwonden. In totaal heeft Breivik 77 slachtoffers gemaakt.

In 2017 besloot hij zijn naam te veranderen in “Fjotolf Hansen,” een naam die door Noren als ongewoon werd beschouwd omdat het verwijst naar het woord “Fjott,” wat “idioot” betekent in de officiële taal van het land¹.

Jeugd

Anders groeide op in een ogenschijnlijk normale omgeving. Zijn vader, Jens David Breivik, was een Noorse econoom, en zijn moeder, Wenche Behring, was een verpleegster.

Tijdens zijn jeugd ging Breivik naar verschillende scholen en onderging zelfs de bevestigingsceremonie in de Noorse Lutherse Kerk op 15-jarige leeftijd. Zijn leven begon echter uit de koers te raken toen hij door het Noorse Ministerie van Defensie als “ongeschikt voor militaire dienst” werd beschouwd.

In 1997, op 18-jarige leeftijd, leed hij aanzienlijke verliezen op de aandelenmarkt, ongeveer $ 300.000, wat zijn financiële stabiliteit schokte. Sommige mensen beschreven hem als een goed opgeleide man die altijd keurig gekleed ging².

Hoe de Aanslagen Plaatsvonden

In 2011, op 32-jarige leeftijd, pleegde Breivik een van de meest gruwelijke daden in de moderne geschiedenis. Hij vermomde zich als politieagent en viel het zomerkamp voor jongeren van de Noorse Arbeiderspartij aan op het eiland Utøya. Eenmaal daar opende hij het vuur en doodde 69 kinderen en tieners, en verwondde hij vele anderen. De wapens die hij gebruikte bij deze misdaden werden legaal gekocht, namelijk een pistool en een geweer³, omdat Breivik een jachtvergunning had.

Zijn misdaden stopten echter niet daar. Voordien had hij ook de verantwoordelijkheid opgeëist voor explosies die plaatsvonden in Oslo, slechts enkele uren voor de aanvallen op Utøya.

Aanslag in Oslo:

Op 22 juli 2011, rond 15.25 uur, vond er een verwoestende explosie plaats in het centrum van Oslo, nabij het overheidscomplex genaamd Regjeringskvartalet.
De explosie vond plaats in een geparkeerd voertuig bij het kantoor van de premier van Noorwegen, wat resulteerde in aanzienlijke schade aan omliggende gebouwen.
De explosie doodde acht mensen en verwondde velen anderen, wat tot grote opschudding in de stad leidde.

Uitzicht op de stad Oslo 30 minuten na de explosie. / Foto: N.Andersen

Aanval op Utøya:

Na de aanslag in Oslo vertrok Anders Behring Breivik naar het eiland Utøya, waar een zomerkamp werd georganiseerd door de Jeugdliga van de Noorse Arbeiderspartij (AUF).
Hij vermomde zich als politieagent, wat hem hielp om toegang tot het eiland te krijgen zonder argwaan te wekken.
Eenmaal op het eiland begon hij lukraak te schieten op de deelnemers aan het kamp, velen van hen waren tieners en jongeren.
De aanval op Utøya duurde ongeveer 1 uur en 15 minuten en resulteerde in de dood van 69 mensen, waarvan de meesten jongeren waren, en talloze anderen raakten gewond.
Tijdens de aanval gebruikte Breivik ook psychologische terreur tactieken, wat paniek en verwarring onder de slachtoffers veroorzaakte.

De gebeurtenissen schokten de wereld en leidden tot de arrestatie van Breivik. Aanvankelijk stelde een groep psychiaters bij hem paranoïde schizofrenie vast en beweerde dat hij psychotisch was tijdens de aanvallen.

Dit leidde aanvankelijk tot de overtuiging dat hij strafrechtelijk ontoerekeningsvatbaar kon worden beschouwd en dus niet verantwoordelijk was voor zijn daden. Echter, een tweede psychologische beoordeling die in opdracht van de rechtbank werd uitgevoerd, concludeerde dat zijn daden gemotiveerd werden door pathologisch narcisme en extremistische overtuigingen, waardoor hij strafrechtelijk verantwoordelijk werd voor de gruwelijke misdaden die hij had begaan.

Veroordeling

Breivik werd in augustus 2012 unaniem veroordeeld tot 21 jaar gevangenisstraf, de maximale straf die door de Noorse wet is toegestaan. Bovendien is zijn straf verlengbaar en kan deze onbepaald worden verlengd als de rechter oordeelt dat hij nog steeds een bedreiging vormt voor de samenleving. Het detentieregime waarin hij zich bevindt, is een Noorse wettelijke constructie die in de praktijk gelijk kan staan aan levenslange gevangenisstraf.

Breivik plande en voerde niet alleen deze verschrikkelijke aanvallen uit, maar zocht ook bekendheid. Hij wilde worden gezien als een “vrijheidsstrijder” tegen een denkbeeldige islamitische dreiging, zelfs als de werkelijkheid was dat hij vol haat zat en sociaal geïsoleerd was. De schutter wilde worden opgepakt, verspreidde foto’s en een manifest met als doel zijn roem te vergroten⁴.

Huidige Situatie

In februari 2014 dreigde hij met een hongerstaking als protest tegen de omstandigheden in zijn gevangenis en stelde hij onredelijke eisen. Zijn advocaat bracht de zaak voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, maar zijn verzoeken werden afgewezen.

In juli 2015 werd Breivik geaccepteerd als student aan de Noorse School voor Sociale Wetenschappen, maar mocht hij alleen vakken volgen als hij in de gevangenis verbleef.

In 2022 heeft de Noorse rechtbank zijn verzoek om voorwaardelijke vrijlating afgewezen en bepaald dat hij voor onbepaalde tijd vastgehouden moet blijven. Hij kan pas na een minimale periode van 10 jaar opnieuw om voorwaardelijke vrijlating verzoeken⁵.